2 december 2024
Alessandro Fongaro blikt terug op zijn artist in focus traject
Lees en luistervoer: Alessandro Fongaro over zijn NSRT Artist in Focus traject Alessandro Fongaro, Artist in Focus van North Sea […]
20 oktober 2022
Voor de vierde keer presenteert North Sea Round Town (NSRT) een nieuwe Artist in Focus. Van 22 juni tot en met 9 juli 2023, krijgt vocaliste, cellist en improvisator Sanem Kalfa de kans om een droomproject en diverse andere performances te presenteren. NSRT ondersteunt haar hierbij en met het ontwikkelen van haar artistieke visie. Samen met het festival toont de muzikante haar verschillende gezichten, geïnspireerd en omlijst door het Rotterdamse culturele speelveld.
Tekst: Angelique van Os
Met een tevreden glimlach nipt Sanem Kalfa (1982) van haar koffie in de Delftse Poort, hartje Rotterdam. Ze straalt van top tot teen en haar glunderende ogen spreken boekdelen. De van origine Turkse zangeres annex instrumentalist is klaar om zich aan het grote publiek te tonen. “Mijn hoofd borrelt van nieuwe ideeën die ik wil gaan vormgeven”, zegt ze enthousiast en nestelt zich op de bank.
Powerproject
Sanem is geen onbekende van North Sea Round Town. Afgelopen jaar was ze al in diverse settingen te zien, zoals het indrukwekkende ‘Midnight Mess‘ concert van Teis Semey, die afgelopen editie Artist in Focus was, en onder haar eigen naam met het all-female powerproject ‘Miraculous Layers’. Ze imponeerde het publiek met haar krachtige stem en immense bereik, de theatrale performance en het hoge spelniveau. Van introvert en kwetsbaar toonde ze zich even gemakkelijk tot een doeltreffende en aangrijpende improvisator waarbij storytelling op de voorgrond ligt.
Verschillende gezichten
Het blijkt nu achteraf een voorzet van haar Artist in Focusschap, ook al wist ze dat toen niet. Sanem Kalfa heeft veel verschillende gezichten als maker waarbij ze er niet voor schuwt om confrontatie, verkenning en artistieke experimenten aan te gaan. En in dit geval gaat ze de uitdaging aan door samen te werken met Rotterdamse makers, dan wel projecten te presenteren op niet voor de hand liggende locaties in de Maasstad. NSRT herkent en sluit zich aan bij Sanem in de verkenning van haar nieuwsgierige en open blik op de wereld, en omarmt haar als de nieuwe Artist in Focus.
Bloeiende artieste
De in Nederland wonende artiest lijkt in korte tijd flink meters te maken. Toch is Sanem al lang bezig. En ze is er volledig klaar voor, zegt ze. Afgelopen herfst ontstond er een keerpunt. Ze was regelmatig zichtbaar in diverse uiteenlopende groepen uit de hedendaagse jazzscene, wat goed was voor haar zelfvertrouwen en ontwikkeling. Daarnaast durfde ze het aan om een soloproject op te zetten, bestaande uit haar stem, ondersteund met cello/ukelele en electronica. “Jarenlang hield iets me tegen. Ik had het gevoel niet klaar te zijn om mezelf te etaleren en vroeg me vorig jaar af of ik dat wel op de juiste manier deed”, vertelt Sanem. Toen ze herfst 2021 de mogelijkheid kreeg om op te treden tijdens het festival Space is the Place in het BIMHUIS, dacht ze gelijk aan een soloconcert. “Ik besefte opeens dat ik er klaar voor was. Ik voelde me sterker als individu en ik kan nu prima een artistiek statement maken”, zegt ze lachend.
Stads textuur
Sanem wil het culturele speelveld van Rotterdam graag gaan ontdekken. “Ik ken Rotterdam nog niet zo goed, hoewel ik het afgelopen jaar al ontzettend heb genoten van de stad (tijdens NSRT, red.). De stad textuur is zo anders dan Amsterdam of andere Europese steden. Er zijn veel meer verschillende culturen die samensmelten en dat uit zich denk ik ook in kunst en muziek. Ik zou graag met voor mij onbekende Rotterdamse muzikanten, designers, dansers en visual artists willen werken. Iets creëren met mijn handen, want ik maak zelf ook graag kleding bijvoorbeeld. Wellicht kan ik deze vorm van creativiteit combineren met een Rotterdamse maker.”
Wat te verwachten
Komend jaar mag ze haar eigen droomprojecten gaan realiseren tijdens North Sea Round Town, waarvoor Sanem ook zal samenwerken met Rotterdamse musici en makers. Daarover kan ze nu slechts een tipje van de sluier oplichten. “Ik zit nu nog in de oriëntatiefase en ik heb vele ideeën die ik eerst beter wil onderzoeken.” Ze pauzeert even en neemt een hap van een door haar meegebrachte cake. “Ik moet mijn droomproject nog gaan vormgeven de komende maanden. Wel kan ik vertellen dat ik in ieder geval een concert zal geven met violist George Dumitriu. Met George heb ik een speciale band, want we kennen elkaar al 15 jaar en zolang spelen we ook samen als duo. Tijdens NSRT vieren we dat jubileum met nieuw materiaal.“ Sanem vertelt dat de band met George als met diverse andere muzikanten waarmee ze samenwerkt krachtig is. “We delen veel meer dan een muzikaal leven. We zijn sterk met elkaar verbonden, als familie, mede omdat we allemaal een andere afkomst hebben en toch al lange tijd in Nederland wonen. Dat is ontzettend waardevol om te kunnen delen samen.”
Sanem’s jeugd
Dat Sanem zichzelf lange tijd onder de oppervlakte hield, heeft te maken met haar jeugd, waar liefde en hartelijkheid niet altijd vanzelfsprekend waren. Ze is nakomeling uit een gezin van zes kinderen en kwam op haar veertiende onder de hoede van één van haar oudere zussen. “Ik groeide op in een klein stadje, Trabzon, vlak bij de Zwarte Zee. Ondanks dat mijn ouders me altijd financieel hebben ondersteund en mijn muzikaliteit stimuleerde, voelde ik veel sociale druk. Ook toen ik verhuisde naar Ankara en na twee jaar, als 16-jarige, op mezelf aangewezen was.” Ze is er niet bitter over; deze periode haar heeft gevormd als mens en musicus. Het heeft haar kracht gegeven om te worden wie ze nu is, want Sanem komt niet uit een rijk, muzikaal nest, waarbij alles vanzelf ging. Ze moest knokken en onafhankelijk haar weg vinden.
Nieuwe wereld
Als klassiek celliste ontdekte Sanem rond haar 21ste dat ook zang haar veel voldoening gaf. Ze werd hierin gestimuleerd door een andere muzikant die zich over haar talent ontfermde. Toen een vriend cello ging studeren aan het Gronings Conservatorium, raakte ze zo enthousiast, dat ze ook besloot om de sprong te wagen. In 2007 verhuisde Sanem naar Nederland om jazz-zang te studeren. Daar ging in vele opzichten een nieuwe wereld voor haar open. Ze leerde jazz kennen en vrijer te leven. Hier bloeide ze op, hoewel het cultuurverschil groot was en ze lang zocht naar houvast.
In 2010 won ze de prestigieuze Shure Montreux Jazz Vocal Competition voorgezeten door Quincy Jones. Het leverde haar echter nauwelijks iets op. “Het was een eer, maar ik wist totaal niet wat ik ermee aan moest. Ik was er nog niet klaar voor waardoor ik onzeker en gestrest raakte vanwege hoge verwachtingen in mijn omgeving. Na verloop van tijd besloot ik om mijn eigen pad te gaan volgen en aan mijn eigen identiteit te werken.” Het volgen van haar eigen koers, bracht Sanem na haar afstuderen in Groningen naar het levendige Amsterdam, waar ze zich de afgelopen jaren omringd heeft met veel klinkende namen uit de hedendaagse jazzscene en zichzelf ontwikkelde als artiest.
Perfecte timing
De timing lijkt nu perfect als Artist in Focus omdat Sanem zich op diverse vlakken snel ontwikkelt en haar eigen sound creëert. NSRT wil haar daarin graag verder ondersteunen. Tevens verschijnen er dit en komend jaar diverse albums en wil Sanem na het festival gaan touren met performance ‘Miraculous Layers’, met Tineke Postma als speciale gast. Een goed moment dus om haar muzikale visie en wensen te gaan uitbouwen en verfijnen. “Ik heb veel verschillende gezichten en houd van uiteenlopende muzikale lagen. Deze elementen zullen zeker zichtbaar worden het komende jaar”, zegt Sanem vastberaden. “Ik krijg nu de ruimte om die diversiteit van mezelf te kunnen laten zien. Ik ben een dromer en een beelddenker. Ik wil mensen graag meenemen in mijn wereld, naar mijn diepere lagen die voor publiek misschien herkenbaar kunnen zijn of juist verfrissend. Binnen die lagen is het Rotterdamse speelveld van essentieel belang. En dat zal ik de komende maanden gaan onderzoeken en samen met specifieke musici op karakteristieke locaties op maat gemaakte projecten ontwikkelen.”
Sanem kijkt enorm uit naar het komende festival. “Het geeft me nu al voldoening om deze rol te mogen vervullen. Het eerste wat het team van het festival me vertelde was dat ik mag dromen, voordragen en doen wat ik graag wil. Ze zullen me ondersteunen. Dat is geweldig. Ik ben hun juweel en ik mag stralen. Dus dat ga ik zeker doen, in allerlei vormen!”
Foto door Mehmet Salih Mulayim
Bekijk de prachtige performance van Sanem met violist George Dumitriu voor een voorproefje van één van Sanem’s vele muzikale gezichten. Dit concert was onderdeel van online concertreeks die North Sea Round Town i.s.m. de Doelen maakte tijdens de lockdown.